ฟ้าเดียวกัน 16/2 : ระบอบประยุทธ์

อ่าน แผนที่สร้างชาติ  : หมู่บ้าน สงครามเย็น และกำเนิดความเป็นชาติ

ธนภาษ เดชพาวุฒิกุล

บทตอบแบบย่นย่อต่อข้อวิจารณ์ของธนภาษว่าด้วย แผนที่สร้างชาติ

เก่งกิจ กิติเรียงลาภ

วิจารณ์บทความปวงชน อุนจะนำ “กษัตริย์กระฎุมพี : มรดกทางประวัติศาสตร์จากรัชกาลที่ 9 แห่งราชวงศ์จักรี”

ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ

ประเมินหนังสือ การปฏิวัติที่ถูกตัดตอน : ตอบไทเรล ฮาเบอร์คอร์น

วันพัฒน์ ยังมีวิทยา

หนึ่ง “ปิดทุจริต” สร้างองค์กรอิสระเพิ่มอำนาจศาล

สอง “เปิดประสิทธิภาพ” สร้างนายกรัฐมนตรีที่มีความเข้มแข็งและเอื้อต่อพรรคการเมืองขนาดใหญ่เพื่อสร้างเสถียรภาพทางการเมือง

สาม “สร้างการมีส่วนร่วมของประชาชน” ด้วยกลไกรัฐธรรมนูญต่างๆพร้อมด้วยเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น

ทักษิณ ชินวัตร อดีตผู้แพ้ในการเลือกตั้งปี 2539 ในฐานะหัวหน้าพรรคพลังธรรม คือผู้เห็นโอกาสจากรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540 และความบอบช้ำจากวิกฤตต้มยำกุ้งปี 2540 ได้ตั้งพรรคไทยรักไทยนำเสนอนโยบายแก้ปัญหาที่โดนใจประชาชนจนได้รับชัยชนะในการเลือกตั้งปี 2544 นอกจากการพลิกฟื้นเศรษฐกิจและสร้างความนิยมในวงกว้างแล้ว สิ่งที่ทักษิณทำคือเปลี่ยนความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับทุนจาก “ระบบอุปถัมภ์แบบแข่งขัน” (competitive clientelism) มาสู่ “ระบบอุปถัมภ์กึ่งผูกขาด” (monopolistic clientelism) หรืออีกนัยหนึ่งทักษิณเปลี่ยนจากระบบกินแบ่งสู่ระบบกินรวบที่อำนาจรวมศูนย์อยู่ที่ตัวทักษิณเอง แต่สิ่งที่ทักษิณคาดไม่ถึงคือ นอกจากอำนาจทางเศรษฐกิจแล้วสังคมไทยยังมีอำนาจทางประเพณีที่ทักษิณไปก้าวล่วงด้วย ดังนั้นจึงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะเกิดความตึงเครียดทางการเมืองขึ้นและนำไปสู่รัฐประหารปี 2549 ในที่สุดซึ่งอย่างที่ทราบกันดีว่าครั้งนั้นเป็นรัฐประหาร “เพื่อระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข”

หลังรัฐประหารปี 2549 สังคมไทยได้ทดลองกลับไปสู่ระบอบทหารอีกครั้งนำโดยรัฐบาลพลเอกสุรยุทธ์

จุลานนท์ ซึ่งปรากฏว่าเป็นการกลับไปที่ล้มเหลวทั้งยังสร้างความบาดหมางร้าวลึกให้กับสังคมไทยมากขึ้นอีก กล่าวคือ

ด้านหนึ่งทำให้กลุ่มที่สนับสนุนทักษิณเห็นว่านี่ไม่ใช่แค่ล้มทักษิณแต่เป็นการล้มประชาธิปไตยด้วย

ขณะที่อีกด้านหนึ่งทำให้กลุ่มต่อต้านทักษิณเห็นว่าคณะรัฐประหารยังทำลายล้างไม่มากพอ

ทั้งหมดจึงนำมาสู่การรัฐประหารปี 2557 ซึ่งเพิ่มความรุนแรงในระดับที่จะฝังรากลึกในสังคมไทยด้วยกลไกต่างๆ ที่คณะรัฐประหาร ภาคประชาสังคม และกลุ่มทุนได้ร่วมกันสร้างดังปรากฏในบทความ “ระบอบประยุทธ์: การสร้างรัฐทหารและทุนนิยมแบบช่วงชั้น” โดยประจักษ์ ก้องกีรติ และวีระยุทธ กาญจน์ชูฉัตร อย่างไรก็ตามถึงที่สุดแล้วไม่ว่าจะเป็นระบอบอะไรในศตวรรษที่ 21 ก็จะต้องมีการเลือกตั้งที่จะสร้างความชอบธรรมให้กับผู้ถือครองอำนาจ แม้ว่าการเลือกตั้งนั้นจะมีการวางกลไกเพื่อเอื้อให้ผู้ที่กำลังกุมอำนาจอยู่เพียงใดก็ตาม

ดังนั้น การเลือกตั้งที่จะเกิดขึ้นไม่ว่าจะเป็นในเดือนกุมภาพันธ์ 2562 หรือเมื่อใดก็ตาม จะเป็นการทดสอบครั้งยิ่งใหญ่ว่าระบอบรัฐประหารจะแฝงฝังอยู่ในสังคมไทยได้สำเร็จ หรือว่าคนไทยจะร่วมกับปฏิเสธมันและร่วมชูธงประชาธิปไตยได้อีกครั้ง